గిరిజన అస్తిత్వ పోరాటానికి అజరామర గుర్తు ఇంద్రవెల్లి
...........................................................
మరో జలియన్ వాలా బాగ్ కాల్పుల ఘటనకు 44ఏళ్లు
......................................
రామ కిష్టయ్య సంగన భట్ల (సీనియర్ జర్నలిస్ట్, కాలమిస్టు)...9440595494
..............................................................
ఇది ఆర్తనాదం కాదు – ఇది ఆత్మగౌరవ ఆవిర్భావం.
ఇది కాల్పుల జ్ఞాపకం కాదు – ఇది చరిత్రను నిలదీసే ప్రశ్నల పరంపర
1981 ఏప్రిల్ 20... ఇంద్రవెల్లి బుల్లెట్ల మంటల్లో గిరిజన సంస్కృతి నిలిచి పోయిన దినం. ఆ రోజున జరిగిన పౌర హక్కుల హననం, గిరిజనుల న్యాయమైన ప్రశ్నలను అణిచేసే ప్రయత్నం — తెలంగాణ చరిత్రలో మర్చిపోలేని విషాద ఘట్టంగా మిగిలింది.
నిజాం పాలన నుంచి మొదలైన గిరిజనుల దుస్థితి, అణచివేత స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత కూడా కొనసాగింది. అడవులపై ప్రభుత్వ నియంత్రణ, పోడు భూముల అనధికారిక గుర్తింపు, అభివృద్ధి పేరుతో పాత బస్తీల ధ్వంసం, ఉపాధి అవకాశాలు లేక నివాస స్థలాల నుంచి తరలింపులు తదితర ప్రతికూలతల పట్ల మొదటిసారిగా గిరిజనులు రాజకీయంగా స్పందించిన ఘట్టం – ఇంద్రవెల్లి ఉద్యమం.
గిరిజన ఉద్యమాల పునాదిలో మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్ భావజాలం, పీపుల్స్ వార్ గ్రూప్ (PWG), రైతు కూలీ సంఘాలు, ప్రజాశక్తి వేదికలు కీలక పాత్ర పోషించాయి. ప్రభుత్వంపై అణచివేత దృక్పథాన్ని ప్రశ్నించే సామర్థ్యాన్ని ఆదివాసీలు అందులో పొందారు.
1981లో జరిగిన గిరిజన మహాసభకు ముందు నుంచే ప్రభుత్వం అనుమానంతో ముట్టడించింది. సభకు ముందే కీలక నాయకుల అరెస్టులు, రహదారులపై బారికేడ్లు, బస్సులను ఆపడం, చివరకు నిరాయుధ గిరిజనులపై నిష్ఠుర కాల్పులు ప్రభుత్వ అవాంచిత చర్యలకు నిదర్శనాలుగా నిలిచాయి.
ఈ కాల్పుల్లో 12 నుండి 13 మంది వరకు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. అయితే ఇప్పటికీ వారి పేర్లు, పూర్తి సమాచారం ప్రభుత్వ గణాంకాల్లో లేదు.
ఈ సంఘటనపై జ్యుడీషియల్ కమిషన్ వేసినప్పటికీ, ఆ నివేదిక ప్రజల ముందుకు రాలేదు. చరిత్రను కప్పిపుచ్చే ప్రయత్నమే కొనసాగింది.
కాల్పుల అనంతరం గిరిజనుల హక్కులకు సంబంధించిన చర్చలు పెరిగాయి.
ఇంద్రవెల్లి అమరవీరుల స్థూపం నిర్మించబడినా, అది ఎన్నోసార్లు ధ్వంసానికి గురైంది. గిరిజన నాయకులు మడావి తుకారాం వంటి వారు గుర్తింపుల కోసం చేసిన ప్రయత్నాలు అర్ధాంతరంగా ఆగిపోయాయి.
ఇటీవల తెలంగాణ రాష్ట్రంలో గిరిజన సంక్షేమం పేరుతో అనేక పథకాలు ప్రకటించ బడ్డాయి: గొర్రెల పంపిణీ, గిరిజన గురుకుల పాఠశాలలు, వనభూమి హక్కుల రిజిస్ట్రేషన్లు, బంజారా, లంబాడీ తండాల అభివృద్ధికి ప్రత్యేక బడ్జెట్.
ఇంద్రవెల్లి అమరుల స్థూపాన్ని స్థిరంగా తీర్చిదిద్దే ప్రయత్నం తాజాగా ఊపందుకున్నా — దానికి స్థిరత్వం లేదు. ప్రతి ఏప్రిల్ 20న అధికారిక నివాళులు ఇచ్చినా – ఇది న్యాయపరమైన అంగీకారంగా మారడం లేదు.
ఇంద్రవెల్లి సంఘటన – ఒక నాటి కాల్పుల గుర్తుగా కాక,
ప్రజాస్వామ్యంలో హక్కులపై నమ్మకాన్ని నిలబెట్టే ఉదాహరణగా ఉండాలి.
ప్రభుత్వం చరిత్రను చక్కగా గుర్తించి, అమరుల పేర్లను అధికారికంగా ప్రకటించాలి. కాల్పులపై తుది విచారణ నివేదికను ప్రచురించాలి. గిరిజన ఉద్యమ చరిత్రను పాఠ్యపుస్తకాలలో స్థానం కల్పించాలి. ఇంద్రవెల్లిని "గిరిజన న్యాయపరమైన పోరాటానికి చిహ్నంగా" గుర్తించాలి.
ఇలా చేయగలిగితేనే – చరిత్రకు సముచిత గౌరవం, న్యాయానికి నిజమైన నివాళి.
ఇంద్రవెల్లి ఒక్కరోజు సంఘటన కాదు.
ఇది ఆదివాసీ అస్తిత్వానికి నిరంతర పోరాటం.
ఇది పట్టపగలే చీకటి చూపిన రోజు.
ఇది నిర్లక్ష్యానికి గురైన మౌన గాథ.
ఈ చరిత్రను మరిపిస్తే... మన ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తే క్షీణిస్తుందని గుర్తుంచుకోవాలి.
ఈ ఘట్టం మనకు ప్రశ్నించాలన్న నైతిక ధైర్యాన్ని,
సాధించాలన్న హక్కు ధైర్యాన్ని,
మళ్లీ మళ్లీ గుర్తు చేస్తూనే ఉంటుంది..
